Date:
Trong những ngày đầu đời, có một hiện tượng phổ biến khiến nhiều cha mẹ lo lắng ở trẻ đó là vàng da. Liệu tình trạng này có đáng ngại không và khi nào thì chúng ta cần đưa bé đến gặp bác sĩ?
Trong những ngày đầu đời, có một hiện tượng phổ biến khiến nhiều cha mẹ lo lắng ở trẻ đó là vàng da. Liệu tình trạng này có đáng ngại không và khi nào thì chúng ta cần đưa bé đến gặp bác sĩ? Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn nhé.
Vàng da sơ sinh là gì và tại sao xảy ra?
Vàng da là hiện tượng da và lòng trắng mắt của bé chuyển sang màu vàng nhạt. Nguyên nhân là do cơ thể bé tích tụ quá nhiều bilirubin – một chất màu vàng được tạo ra khi hồng cầu (tế bào máu) bị phá vỡ.
Gan của trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong vài ngày đầu, chưa đủ trưởng thành để loại bỏ bilirubin một cách hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ và gây ra vàng da. Đây là một quá trình hoàn toàn tự nhiên và thường được chia thành hai loại chính:
Vàng da sinh lý – mẹ yên tâm nhé
Phần lớn các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh là vàng da sinh lý – tức là hiện tượng bình thường và không gây nguy hiểm.
Dấu hiệu nhận biết:
- Thời điểm xuất hiện: Thường xuất hiện sau 24 giờ đầu kể từ khi bé chào đời.
- Mức độ: Da bé vàng nhẹ, chỉ tập trung ở mặt, cổ và ngực.
- Thời gian kéo dài: Thường tự biến mất sau khoảng 1-2 tuần.
- Sức khỏe chung: Bé vẫn bú khỏe, ngủ ngoan, nước tiểu màu vàng nhạt bình thường, và đi tiêu đều đặn. Việc bé bú và đi tiêu tốt giúp cơ thể đào thải bilirubin nhanh hơn.
Lời khuyên: Cha mẹ không cần quá lo lắng. Hãy tiếp tục cho bé bú đủ, đúng cữ, và tận dụng ánh sáng mặt trời tự nhiên (cho bé tắm nắng nhẹ vào sáng sớm, qua cửa kính, khoảng 10-15 phút) để hỗ trợ quá trình chuyển hóa bilirubin (tuy nhiên, tắm nắng không thay thế được phương pháp điều trị y tế nếu bé bị vàng da bệnh lý).
Vàng da bệnh lý (nguy hiểm) – khi nào cần gặp bác sĩ?
Mặc dù phần lớn là sinh lý, nhưng vàng da cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn (vàng da bệnh lý) nếu lượng bilirubin quá cao và không được can thiệp kịp thời.
Cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay lập tức nếu thấy một trong các dấu hiệu sau:
- Xuất hiện sớm: Vàng da xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.
- Mức độ lan rộng: Màu vàng lan nhanh và đậm, xuống tới vùng bụng, đùi, cánh tay, lòng bàn tay và lòng bàn chân.
- Kéo dài: Vàng da kéo dài hơn 2 tuần đối với trẻ đủ tháng hoặc hơn 3 tuần đối với trẻ sinh non.
- Triệu chứng kèm theo:
- Bé trở nên li bì, khó đánh thức, hoặc ngủ quá nhiều.
- Bé bú kém, bỏ bú hoặc nôn trớ liên tục.
- Bé quấy khóc không ngừng, hoặc có những cơn khóc thét bất thường.
- Nước tiểu của bé màu sậm (vàng đậm hoặc nâu) và phân nhạt màu.
Vàng da bệnh lý cần được can thiệp sớm bằng các phương pháp như chiếu đèn (quang trị liệu) để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm là vàng da nhân (tổn thương não vĩnh viễn).
Nguyên tắc “quan sát bằng mắt”
Cách tốt nhất để theo dõi vàng da là quan sát bé dưới ánh sáng tự nhiên (ánh sáng ban ngày), không phải dưới ánh đèn vàng. Nhẹ nhàng ấn ngón tay lên da bé (nhất là vùng trán, mũi), nếu khi thả tay ra, vùng da đó có màu vàng nhè nhẹ thì khả năng bé đang bị vàng da.
Hãy nhớ rằng, sự theo dõi sát sao của cha mẹ là vô cùng quan trọng. Đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ hoặc cơ sở y tế ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về màu da hoặc hành vi của bé yêu nhé!
